“The essence of lying is in deception, not in words.”—John Ruskin
THE proposed Charter change (Chacha) in the Philippines that will supposedly zero in only on economic provisions shouldn’t be compared even in witticism to the fast ballroom dance of Latin American origin, similar to the mambo, that follows a rhythmic pattern based upon a quick three-step movement.
Tama gid ka layu. Bisan paagyun pa sa labutaw ukon sa langu-langu nga isturya daw wala gid naga sinantu.
Because it is being pushed feverishly by politicians led by President Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr., his cousin, House Speaker Ferdinand Martin Romualdez and his minions in the Lower House, it should be called as “Dance of Satan” or “Saot ni Satanas (“Sayaw ni Satanas” in Tagalog).
The people of the nation or the body politic will have no say if ever they will push it roughshod inside our throats. Bal anon man nga naga pakuno kuno lang ang kalabanan sa ila. Ano kita grade one section eleven?
Ang mga nag attempt in the past to mangle the Philippine constitution were not only politicians but dictators and those with hidden political and even personal agenda. Kag wala sila nag madinalag on. They all failed. The people resisted the previous attempts with all their might except sadtong tiempo ni Marcos Sr kag Tita Cory.
Wala gid gani ini sila nga duwa nahuya.
-o0o-
Nag hulag man sadto ang tatay ni President Bongbong Marcos Jr nga si the late dictator President Makoy Marcos Sr paagi sa isa ka constitutional convention (Con-con) in 1973 kun sa diin ila gid gin amendar ang 1935 Constitution.
Syempre si Makoy man ang nag draft sang mga basic laws nga gusto niya. Para ma ratify ato, gin convene ni Makoy paagi sa vica voce ukon show of hands ang so-called citizens’ assemblies.
Ang resulta? Wala ma record or zero ang record nga naga pakita kon bala, kita nga mga Filipinos luyag gid man sang mga basic laws nga gina pang wakal kag gina pa hambog ni Makoy.
Pero sa daku naton nga pagkakibot, Makoy released Proclamation 1102 nga kuno 91 percent sang mga Pinoys gusto gid ang bag o nga constitution amo na ang rason kon ngaa na adopt gid ang gusto ni Makoy. Susmaryusep.
Ang ika duha nga pag himulos ukon pag lugos or rape sang aton constitution natabu sadtong 1987 pinaagi sa gina padayaw gid sadto sang nagtaliwan na nga si anay Presidente Tita Cory nga Freedom Constitution.
Kuarenta y otso or 48 ka mga delegado ang gin hatagan poder ni Tita Cory paagi sa constitutional commission nga nag draft sang constitution, kag sa ka dimalas man ya na aprobahan gid sang 70 porsiento nga boto sa isa ka plebiscite sadtong Pebrero 1987.
Ang bag o nga constitution nag balik sa presidential system nga may bicameral nga lihislatura or legislature.
-o0o-
Kabalo naman kita nga ang pag kambio ni Makoy sang constitution ginhimu niya nga lihok kay naga handum sia sadto to remain in power beyond his term nga matapos na kuntani sadtong 1973 nga wala sang reelection sa idalum sang gin was ag nila nga 1935 Constitution.
Kita pa ya isahan niya pero wala man gihapon kita sang may na himu bisan ano pa ka tunog sang wakal ta. Tandu tandu diin bukid man kita gihapon.
Gusto ni Makoy nga ang basihan nga legal sang iya pagka diktador mabakod kay gin paylan sia kaso sang mga oposisyon sang gin deklarar niya ang martial law sadtong 1973.
Ari bala ho basahon naton liwat ang gin pabutyag sadto sang 1973 Constitution: “The incumbent President (si Makoy ni) shall continue to exercise his powers and prerogatives under the nineteen hundred and thirty-five Constitution and the powers vested in the President and the Prime Minister under this Constitution until he calls upon the interim National Assembly to elect the interim President and the interim Prime Minister, who shall then exercise their respective powers vested by this Constitution.”
Indi bala nga sadtong 1978, gin matomatohan ni Makoy nga mag elect kag e-convene ang interim National Assembly ukon Interim Batasan Pambansa kon sa diin gin butang ukon ginplastar siya nga daw sobra pa sa hari nga bilang isa ka “president/prime minister?”
Kag wala pa gid kita nadudla subong? Wala gid kita kadudlaan?
Kon mag saot subong si Satanas masaot man kita nga daw sa mga lipong nga gusaw? Kuntani kabay pa nga binag binagon gid naton ini tanan.
(The author, who is now based in New York City, used to be the editor of two daily newspapers in Iloilo.—Ed)
